Kuduz Nedir?
Kuduz, enfekte hayvanların tükürüğünden insanlara yayılan ölümcül bir virüstür. Kuduz virüsü genellikle bir ısırık yoluyla bulaşır. Kuduz bulaştırma olasılığı en yüksek hayvanlar arasında yarasalar, çakallar, tilkiler, rakunlar ve kokarcalar bulunur. Gelişmekte olan Afrika ve Güneydoğu Asya ülkelerinde, insanlara kuduz bulaşma olasılığı en yüksek olan sokak köpekleridir.
Bir kişi kuduz belirtileri göstermeye başladığında, hastalık neredeyse çoğu zaman ölüme neden olur. Bu nedenle, kuduza yakalanma riski taşıyan herkesin korunmak için kuduz aşısı yaptırması gerekir.
Kuduz Belirtileri Nelerdir?
Kuduzun ilk belirtileri grip belirtilerine çok benzeyebilir ve günlerce sürebilir.
Daha sonraki belirtileri şunları içerebilir:
- Ateş,
- Baş ağrısı,
- Mide bulantısı,
- Kusma,
- Kaygı,
- Bilinç bulanıklığı,
- Hiperaktivite,
- Yutmakta zorlanmak,
- Aşırı tükürük salgılanması,
- Su yutma güçlüğü,
- Halüsinasyonlar,
- Uykusuzluk hastalığı,
- Kısmi felç
Kuduz’un Nedenleri Nelerdir?
Kuduz enfeksiyonuna kuduz virüsü neden olur. Virüs, enfekte hayvanların tükürüğü yoluyla yayılır. Enfekte hayvanlar, başka bir hayvanı veya kişiyi ısırarak virüsü yayabilir. Nadir durumlarda, enfekte olmuş tükürük, ağız veya gözler gibi açık bir yaraya veya mukoza zarlarına girdiğinde kuduz yayılabilir. Bu, enfekte bir hayvanın cildinizde açık bir kesiği yalaması durumunda meydana gelebilir.
Kuduz virüsünü bulaştırabilen hayvanlar
Herhangi bir memeli (yavrusunu emziren bir hayvan) kuduz virüsünü bulaştırabilir. Kuduz virüsünü insanlara bulaştırma olasılığı en yüksek hayvanlar şunları içerir:
Evcil hayvanlar ve çiftlik hayvanları
- Kediler
- İnek
- Köpekler
- Gelincikler
- Keçi
- Atlar
Vahşi hayvanlar
- Yarasalar
- Kunduz
- Çakallar
- Tilkiler
- Maymunlar
- Rakunlar
- Kokarcalar
- Dağ sıçanı
Risk Faktörleri Nelerdir?
Kuduz riskinizi artırabilecek faktörler şunları içerir:
- Afrika ve Güneydoğu Asya ülkeleri de dahil olmak üzere kuduzun daha yaygın olduğu gelişmekte olan ülkelerde seyahat etmek veya yaşamak.
- Yarasaların yaşadığı mağaraları keşfetmek veya vahşi hayvanları kamp alanınızdan uzak tutmak için önlemler almadan kamp yapmak gibi, sizi kuduza sahip olabilecek vahşi hayvanlarla temas ettirebilecek aktiviteler.
- Kuduz virüsü ile laboratuvarda çalışmak.
- Kuduz virüsünün beyninize daha hızlı gitmesine yardımcı olabilecek baş veya boyun yaraları.
Kuduz Teşhisi Nasıl Konur?
Kuduz bir hayvan sizi ısırdığında, o hayvanın kuduz virüsünü size bulaştırıp bulaştırmadığını
bilmenin bir yolu yoktur. Bu nedenle, doktorunuz virüse maruz kalma olasılığınız olduğunu
düşünüyorsa, kuduz virüsünün vücudunuza bulaşmasını önlemek için tedavi önerilir.
Kuduz Nasıl Tedavi Edilir?
Bir kuduz enfeksiyonu oluştuğunda, etkili bir tedavi yoktur. Az sayıda insan kuduzdan
kurtulmuş olsa da, hastalık genellikle ölüme neden olur. Bu nedenle, kuduza maruz kaldığınızı düşünüyorsanız, enfeksiyonun yerleşmesini önlemek için bir dizi aşı olmanız gerekir.
Kuduzlu hayvanlar tarafından ısırılan insanlar nasıl tedavi edilir?
Kuduz olduğu bilinen bir hayvan tarafından ısırıldıysanız, kuduz virüsünün sizi enfekte
etmesini önlemek için bir dizi aşı yapılır. Sizi ısıran hayvan bulunamazsa, hayvanın kuduz
olduğunu varsaymak en güvenli yol olabilir. Ancak bu, hayvanın türü ve ısırmanın meydana
geldiği durum gibi birkaç faktöre bağlı olacaktır.
- Virüsün sizi enfekte etmesini önlemek için hızlı etkili bir aşı (kuduz immün globulin). Bu enjeksiyonun bir kısmı, mümkünse hayvanın sizi ısırdığı bölgenin yakınına, ısırmadan sonra mümkün olan en kısa sürede verilir.
- Vücudunuzun kuduz virüsünü tanımayı ve onunla savaşmayı öğrenmesine yardımcı olacak bir dizi kuduz aşısı. Kuduz aşıları, kolunuza enjeksiyon olarak yapılır. 14 günde dört enjeksiyon alırsınız.
Sizi ısıran hayvanın kuduz olup olmadığını belirlemek
Bazı durumlarda, sizi ısıran hayvanın kuduz aşısı serisine başlamadan önce kuduz olup
olmadığını belirlemek mümkündür. Bu şekilde, hayvanın sağlıklı olduğu belirlenirse, aşılara
ihtiyacınız olmayacak. Bir hayvanın kuduz olup olmadığını belirleme prosedürleri duruma göre değişir.
Örneğin:
- Evcil hayvanlar ve çiftlik hayvanları. Isıran kediler, köpekler ve gelincikler, kuduz belirtileri ve semptomları gösterip göstermediklerini görmek için 10 gün boyunca gözlemlenebilir. Sizi ısıran hayvan gözlem süresi boyunca sağlıklı kalırsa kuduz olmaz ve kuduz aşısına ihtiyacınız olmaz. Diğer evcil hayvanlar ve çiftlik hayvanları duruma göre değerlendirilir. Kuduz aşısı yaptırmanız gerekip gerekmediğini belirlemek için doktorunuzla ve yerel halk sağlığı yetkilileriyle konuşun.
- Yakalanabilen vahşi hayvanlar. Evinize gelen bir yarasa gibi bulunup yakalanabilen
vahşi hayvanlar öldürülebilir ve kuduz için test edilebilir. Hayvanın beyninde yapılan testler kuduz virüsünü ortaya çıkarabilir. Hayvanın kuduzu yoksa aşılara ihtiyacınız olmayacak. - Bulunamayan hayvanlar. Sizi ısıran hayvan bulunamazsa, durumu doktorunuzla
ve yerel sağlık departmanıyla görüşün. Bazı durumlarda, hayvanın kuduz olduğunu varsaymak ve kuduz aşılarına devam etmek en güvenli olabilir. Diğer durumlarda, sizi ısıran hayvanın kuduz olması olası olmayabilir ve kuduz aşısının gerekli olmadığı belirlenebilir.
